Kenangan Abadi Allahyarham Mufti Perak, Tan Sri Harussani Zakaria
Pada pagi 30 Mei 2021, negeri Perak dan seluruh Malaysia digemparkan dengan berita pemergian seorang tokoh ulama tersohor, Tan Sri Dato’ Seri Dr. Haji Harussani bin Haji Zakaria. Beliau menghembuskan nafas terakhir di Hospital Raja Permaisuri Bainun, Ipoh, pada usia 82 tahun, meninggalkan legasi ilmu dan jasa yang sukar dilupakan. Kepergiannya bukan sekadar kehilangan seorang mufti, tetapi juga seorang pejuang agama yang gigih, pendidik ulung, dan ikon kebanggaan umat Islam.
Allahyarham Harussani Zakaria dilahirkan pada 8 April 1939 di Parit Tok Ngah, Tanjung Piandang, Parit Buntar, Perak. Sejak kecil, beliau telah menunjukkan minat yang mendalam terhadap ilmu agama. Ketekunan dan kecerdasannya membawanya memulakan kerjaya sebagai Kadi pada tahun 1967. Tidak lama kemudian, pada tahun 1973, beliau dilantik sebagai Kadi Besar, satu jawatan yang mengiktiraf kepakarannya dalam bidang kehakiman Islam.
Pada tahun 1985, beliau mencapai kemuncak kerjayanya apabila diangkat sebagai Mufti Negeri Perak, menggantikan Mufti sebelumnya. Selama lebih tiga dekad memegang jawatan tersebut, beliau menjadi rujukan utama dalam hal ehwal agama, baik di peringkat negeri mahupun kebangsaan. Fatwa-fatwanya sering menjadi pedoman, menggambarkan kedalaman ilmu dan kefahamannya yang luas terhadap syariat Islam.
Sepanjang hidupnya, Allahyarham Harussani Zakaria tidak hanya berkhidmat sebagai mufti, tetapi juga sebagai pendidik dan pemikir Islam. Sumbangannya dalam pengembangan ilmu syariah diiktiraf oleh Universiti Malaya pada tahun 2001 dengan anugerah Darjah Kehormat Doktor Syariah. Sembilan tahun kemudian, Universiti Pendidikan Sultan Idris (UPSI) menganugerahkan beliau Darjah Kehormat Doktor Pendidikan Islam, mengiktiraf jasa besarnya dalam bidang pendidikan agama.
Selain itu, sempena Sambutan Jubli Perak Pemerintahan DYMM Sultan Perak pada tahun 2009, Allahyarham dikurniakan Darjah Kebesaran Dato’ Seri Azlan (DSA), satu penghormatan tertinggi bagi seorang ulama yang telah berjasa besar kepada negeri. Pengiktirafan lain yang tidak kurang pentingnya ialah pemilihan beliau sebagai Tokoh Maal Hijrah Peringkat Kebangsaan pada tahun 2008, satu gelaran yang membuktikan pengaruh dan sumbangannya dalam membangunkan umat Islam di Malaysia.
Allahyarham Harussani Zakaria bukan sekadar seorang mufti, tetapi juga seorang yang berani menyuarakan kebenaran. Beliau sering kali mengingatkan umat Islam tentang pentingnya mempertahankan akidah dan syariat, terutamanya dalam era moden yang penuh dengan cabaran. Pandangan-pandangannya yang tegas dalam isu-isu semasa, seperti kes-kes murtad, pemeliharaan hak orang Islam, dan isu pluralisme agama, menjadikannya tokoh yang dihormati dan disegani.
Selain itu, beliau juga aktif dalam penulisan, menghasilkan beberapa buku dan artikel yang menjadi rujukan penting dalam bidang fiqh dan pemikiran Islam. Karya-karyanya mencerminkan ketelitiannya dalam mengupas persoalan agama dengan pendekatan yang seimbang antara tradisi dan keperluan semasa.
Sebagai seorang ulama yang produktif, Tan Sri Harussani Zakaria meninggalkan pelbagai karya penulisan yang menjadi rujukan penting. Antara karya beliau yang terkenal termasuk “Hukum-Hukum Jenayah Islam” yang membincangkan konsep hudud secara mendalam, serta “Fatwa-Fatwa Mufti Perak” yang mengumpulkan pandangan rasmi beliau dalam pelbagai isu semasa. Beliau juga menghasilkan “Tafsir Ayat-Ayat Hukum” yang memberikan penjelasan mendalam tentang ayat-ayat Al-Quran berkaitan hukum syarak.
Karya-karya beliau mencerminkan pendekatan yang seimbang antara tradisi keilmuan Islam dengan keperluan semasa. Setiap penulisannya bukan sekadar teori, tetapi disertai dengan analisis praktikal yang relevan dengan keadaan masyarakat Malaysia.
Sebagai tokoh agama yang tidak takut menyatakan kebenaran, Tan Sri Harussani Zakaria tidak terlepas daripada pelbagai kontroversi. Salah satu isu yang mendapat perhatian ramai ialah pandangan tegasnya mengenai penggunaan kalimah Allah oleh bukan Islam pada tahun 2007 hingga 2010. Beliau berpendirian teguh bahawa penggunaan kalimah suci ini oleh penganut agama lain boleh mengelirukan umat Islam.
Pada tahun 2008, fatwanya mengenai pengharaman yoga yang mengandungi unsur-unsur Hindu juga mencetuskan perdebatan hangat. Walaupun mendapat kritikan daripada pelbagai pihak, beliau tetap berpegang pada pendiriannya demi memelihara kemurnian akidah umat Islam.
Dalam satu khutbah pada tahun 2015, beliau mengingatkan bahawa “pemerintah yang tidak melaksanakan hukum Allah perlu ditakuti”, suatu kenyataan yang menimbulkan reaksi pelbagai pihak. Ketegasannya dalam isu-isu sensitif seperti murtad dan kebebasan beragama sering menjadi bahan perbincangan hangat.
Jenazah Allahyarham disemadikan di Tanah Perkuburan Islam Kampung Melayu, Sungai Rapat, Ipoh, disaksikan oleh ribuan orang yang datang untuk memberikan penghormatan terakhir. Kehadiran ramai tokoh agama, pemimpin politik, dan masyarakat awam membuktikan betapa besarnya pengaruh dan kasih sayang yang diraihnya sepanjang hayat.
Pemergian beliau meninggalkan ruang kosong yang sukar untuk diisi. Namun, warisan ilmu, ketegasan dalam mempertahankan agama, dan ketulusan dalam membimbing umat akan terus dikenang. Al-Fatihah untuk Almarhum Tan Sri Harussani Zakaria, semoga rohnya dicucuri rahmat dan ditempatkan bersama para solihin.
Tan Sri Harussani Zakaria bukan sekadar nama, tetapi simbol keteguhan dan keilmuan. Beliau meninggalkan dunia yang fana ini dengan membawa amal jariah yang terus mengalir, sama ada melalui fatwanya, tulisannya, atau ribuan anak murid yang pernah dididik secara langsung mahupun tidak. Selagi umat Islam di Malaysia menghadapi cabaran dalam mempertahankan akidah, selagi itulah nama beliau akan terus disebut sebagai salah seorang pejuang agama yang paling disegani.
“Sesungguhnya kematian seorang alim adalah musibah yang tidak dapat ditutup, dan kehilangan yang tidak dapat diganti.” – Riwayat Al-Baihaqi.
Rujukan :
- Arkib Negara Malaysia Negeri Perak
- Harakahdaily.net
- Utusan Malaysia
- Jabatan Mufti Negeri Perak
