Sejarah Kampung Kuala Pari Ipoh
Kampung Kuala Pari, sebuah perkampungan Melayu yang terletak di persimpangan Sungai Kinta dan Sungai Pari, merupakan antara kampung tertua di Ipoh, Perak. Dengan sejarah yang menjangkau lebih dari satu abad, kampung ini menyimpan pelbagai kisah menarik, mulai dari asal-usul penubuhannya, peristiwa hitam zaman penjajahan, hingga transformasi sosial yang membentuk identitinya hari ini. Kampung Kuala Pari bukan sekadar sebuah lokasi geografi, tetapi juga simbol ketahanan dan keharmonian masyarakat Melayu tradisional.
Asal-Usul dan Pembahagian Kampung
Kampung Kuala Pari telah wujud sejak lebih dari 100 tahun yang lalu. Menurut rekod pejabat tanah negeri Perak, kampung ini didaftarkan secara rasmi pada tahun 1937. Namun, sejarah penubuhannya bermula lebih awal, iaitu sekitar akhir abad ke-19. Kampung ini pada asalnya diasaskan oleh Pawang Andak, seorang tokoh yang dikenali dengan ilmu pukau dan kebijaksanaannya.
Pada mulanya, hanya tiga buah keluarga yang menetap di sini, tetapi kini, Kampung Kuala Pari telah berkembang menjadi sebuah komuniti yang besar dengan lebih dari 200 buah keluarga.
Kampung ini terbahagi kepada tiga bahagian utama: Kuala Pari Hulu, Kuala Pari Tengah, dan Kuala Pari Hilir. Setiap bahagian mempunyai ciri-ciri tersendiri dan diletakkan di bawah kawasan pentadbiran yang berbeza. Kuala Pari Hulu dan Tengah berada di bawah Parlimen Ipoh Timur, manakala Kuala Pari Hilir terletak di bawah Parlimen Batu Gajah.
Pembahagian ini bukan sahaja memudahkan urusan pentadbiran, tetapi juga mencerminkan perkembangan fizikal dan sosial kampung dari masa ke masa.
Asal-Usul Nama Kampung
Nama “Kuala Pari” diambil sempena nama seekor ikan, iaitu ikan pari. Pada suatu ketika dahulu, Sungai Kinta dan Sungai Pari dikenali sebagai habitat semula jadi bagi spesies ikan pari sungai yang banyak terdapat di Perak.
Namun, akibat pencemaran sungai dan perubahan aliran sungai akibat pembangunan, ikan pari semakin sukar ditemui di kawasan ini. Nama kampung ini kekal sebagai penghargaan terhadap warisan alam yang pernah menjadi nadi kehidupan penduduk tempatan.
Sejarah Hitam Zaman Pendudukan Jepun
Kampung Kuala Pari tidak terkecuali daripada mengalami kesan buruk zaman pendudukan Jepun di Tanah Melayu. Semasa Perang Dunia Kedua, askar Jepun dikenali dengan kekejaman mereka, dan kampung ini turut menjadi mangsa serangan. Namun, terdapat kisah menarik yang diceritakan oleh generasi tua kampung.
Pawang Andak, pengasas kampung, dikatakan menggunakan ilmu pukau untuk mematahkan serangan askar Jepun. Walaupun kisah ini sukar dibuktikan secara saintifik, ia tetap menjadi sebahagian daripada legenda dan kebanggaan penduduk kampung.
Era 1950-an hingga 1980-an: Zaman “Black List”
Dalam tempoh antara tahun 1950-an hingga 1980-an, Kampung Kuala Pari sering dikaitkan dengan imej negatif. Kawasan ini dianggap sebagai “black list” oleh pihak berkuasa tempatan kerana ramai anak muda yang terlibat dalam kegiatan samseng dan jenayah jalanan di Ipoh. Namun, era hitam ini tidak kekal lama.
Penduduk kampung, dengan semangat komuniti yang kuat, berjaya mengubah nasib mereka. Hari ini, majoriti generasi muda Kampung Kuala Pari telah berjaya dalam pelbagai bidang, sama ada dalam kerjaya profesional, pendidikan tinggi, atau perniagaan.
Keunikan Geografi dan Pembangunan
Kampung Kuala Pari terletak di lokasi yang strategik, iaitu di antara bandaraya Ipoh dan pekan Menglembu. Kedudukannya di persimpangan Sungai Kinta dan Sungai Pari menjadikannya sebuah kampung yang unik. Selain itu, kampung ini juga dikelilingi oleh kampung-kampung lain yang turut kaya dengan sejarah, seperti Kampung Paloh dan Kampung Kuchai.
Pendidikan dan Institusi Sosial
Pendidikan memainkan peranan penting dalam transformasi Kampung Kuala Pari. Sekolah Kebangsaan Kuala Pari, yang dibina pada tahun 1951, menjadi institusi pendidikan utama bagi penduduk kampung dan kawasan sekitarnya. Sekolah ini bukan sahaja menyediakan pendidikan asas, tetapi juga menjadi pusat aktiviti komuniti.
Selain itu, kampung ini juga mempunyai tempat beribadat yang penting. Surau pertama dibina di Kuala Pari Hulu, tetapi dengan pertambahan penduduk, sebuah masjid yang lebih besar diperlukan. Masjid Idrisiah, yang dinamakan sempena Sultan Idris Shah, dibina pada 11 September 1963 di Kuala Pari Tengah. Masjid ini bukan sahaja menjadi tempat ibadat, tetapi juga pusat aktiviti keagamaan dan sosial.
Dewan Komuniti dan Medan Selera
Dewan Komuniti Kuala Pari, yang dibina pada tahun 1960-an, menjadi nadi aktiviti masyarakat. Dewan ini digunakan untuk pelbagai majlis, termasuk perkahwinan, mesyuarat kampung, dan program kemasyarakatan. Selain itu, Benteng Selera, yang terletak berhampiran dewan komuniti, menyediakan ruang untuk peniaga kecil menjalankan perniagaan mereka. Lot-lot kedai dan kemudahan tandas yang disediakan membantu menjana ekonomi penduduk kampung.
Kesimpulan
Kampung Kuala Pari adalah sebuah kampung yang kaya dengan sejarah dan budaya. Dari asal-usulnya sebagai penempatan kecil yang diasaskan oleh Pawang Andak, kampung ini telah melalui pelbagai fasa, termasuk zaman penjajahan, era hitam jenayah, dan transformasi sosial yang membawa kepada kejayaan generasi mudanya.
Hari ini, Kampung Kuala Pari bukan sahaja sebuah kampung tradisional, tetapi juga simbol kejayaan dan ketahanan masyarakat Melayu dalam menghadapi cabaran zaman. Dengan lokasi strategik, institusi pendidikan, dan kemudahan komuniti yang lengkap, kampung ini terus berkembang sebagai sebuah komuniti yang harmoni dan dinamik.
Rujukan :
- Blog Majlis Pengurusan Kampung Kuala Pari
