Toh Puan Intan binti Toh Senongsa Seri Nara Wangsa Toh Nyior Manis merupakan pemegang gelaran Toh Puan yang pertama dikalangan isteri pembesar Melayu Perak yang dianugerahkan oleh DYMM Seri Paduka Sultan Perak Darul Ridzuan. Beliau dipercayai memegang gelaran ini pada tahun 1670 iaitu melalui perkahwinan beliau dengan Panglima Kinta Seri Amar Bangsa DiRaja (SABD) yang Pertama Toh Tambak bin Maharaja Kinta Toh Chendang (1670 – 1710). Panglima Kinta SABD Toh Tambak merupakan cicinda kepada Sultan Perak II, Sultan Mansur I ibni Sultan Perak I, Sultan Muzaffar Shah I.
Perkahwinan ini dipercayai sebagai simbolik menyatukan dua keluarga pemerintah utama di Daerah Kinta atau ‘Negeri Kinta’, iaitu keluarga Maharaja Kinta Toh Chendang bin Kulop Kinta Toh Changkat Piatu (memerintah di sekitar Batu Gajah, Kinta) dan Toh Senongsa Seri Nara Wangsa IV Toh Nyior Manis bin Toh Senongsa Seri Nara Wangsa III Toh Tempoyak (memerintah di sekitar Ulu Kinta, Kinta berpusat di Kampung Kepayang, Fair Park, Ipoh). Toh Puan Intan merupakan piat kepada Tun Kelalang bin Tun Saban iaitu Pemerintah Melayu Pertama di Daerah Kinta atau ‘Negeri Kinta’ bermula tahun 1528.
Toh Puan Intan merupakan isteri kedua kepada Panglima Kinta SABD Toh Tambak. Perkahwinan ini telah mewujudkan satu sistem penggiliran antara dua keluarga Panglima Kinta SABD iaitu antara Pasak Paloh (melalui isteri Pertama Panglima Kinta SABD Toh Tambak) dan Pasak Kepayang (melalui isteri kedua Panglima Kinta SABD Toh Tambak iaitu Toh Puan Intan) dimana anakanda beliau yang bernama Toh Changkat Rembiah telah dilantik menjadi Panglima Kinta SABD ke 3 mewakili Pasak Kepayang selepas kemangkatan kekandanya (sebapa berbeza ibu) iaitu Toh Changkat Sega (Panglima Kinta SABD ke 2) mewakili Pasak Paloh.
Beliau dipercayai telah meninggal dunia pada awal kurun ke 17 dan dikebumikan di sekitar kawasan tanah perkuburan Islam, Masjid Warisan, Masjid Al-Khairiah, Kampung Kepayang, Fair Park, Ipoh berhampiran dengan makam suaminya (Panglima Kinta SABD yang Pertama Toh Tambak), makam anakandanya (Panglima Kinta Kinta SABD ke 3 Toh Changkat Rembiah) dan makam cicinda beliau (Panglima Kinta SABD ke 7 Toh Ngah Jabor atau Toh Gemok) walaubagaimanapun lokasi makam beliau tidak dapat dipastikan secara tepat.
Sumber rujukan utama:
- “Salasilah Keturunan Panglima Kinta Seri Amar Bangsa DiRaja dan Toh Senongsa Seri Nara Wangsa”, susunan Fazil Shuhaimi Talib terbitan Persatuan Keluarga Kulop Kinta (PK3)
- “Laman Web Rasmi Pejabat DYMM Paduka Seri Sultan Perak Darul Ridzuan”, terbitan Pejabat DYMM Paduka Seri Sultan Perak Darul Ridzuan.
- “Titles and Ceremonial Traditions of the Royalty and Nobility of the State of Perak, Malaysia”, tulisan Dr. Adib Vincent Tung terbitan Perak Academy
- “Kenali Kampung Kepayang”, arahan Mukriz Mahader terbitan Astro AWANI
- “Particulars on the Royal Family and Chiefs in Perak”, Arkib Negara Malaysia, ANM 3003/0008160
